De darmaandoening PIA heeft flinke consequenties voor de efficiënte werking van de darm. Door varkens te beschermen tegen de Lawsonia intracellularis bacterie verbetert de voerconversie met 10 tot 15 punten. Met de huidige hoge voerprijzen maakt dat vaccineren tegen PIA nog interessanter dan het al was.

Lawsonia intracellularis is op varkensbedrijven wereldwijd aanwezig. De PIA-bacterie weer van een varkensbedrijf wegkrijgen lukt vrijwel niet, al helpt een goede reiniging en ontsmetting wel om de besmettingsdruk te verlagen. Maar voorkomen dat een varken geïnfecteerd raakt lukt hiermee niet. Gemiddeld zijn meer dan 80% van de aanwezige varkens op een bedrijf besmet.

De PIA-bacterie zit dus op ieder bedrijf. Doordat varkens hun omgeving altijd uitgebreid onderzoeken, krijgen ze de bacterie via de bek binnen. De bacterie overleeft de zure maag en komt in de darmen terecht. Daar gaat de PIA-bacterie vervolgens in de darmcellen van het varken zitten.

De PIA-bacterie kruipt met name in de cellen die onder in de darmcrypten zitten. Dat zijn de jonge darmcellen onderaan in de darmvlokken. Doordat de bacterie in die jonge cellen zit gaan de cellen zich vaker delen, waardoor de darmwand op die plek dikker wordt. Daarnaast verstoren de PIA-bacteriën de rijping van de darmcellen. De jonge cellen verplaatsen zich zonder PIA infectie vanuit de crypten langzaam omhoog naar de top van de darmvlokken om daar de cellen die steeds afsterven te vervangen. Tijdens die verplaatsing rijpen de cellen. Ze worden dan cellen die slijm produceren of cellen die enzymen produceren. En na het rijpen kunnen ze pas goed de voedingsstoffen vanuit de darm naar het bloed transporteren. Al die functies worden verstoord door de Lawsonia intracellularis-bacterie.

Naast de al genoemde slechte vertering, wat resulteert in een slechte voerconversie komen er meer onverteerde voedingsstoffen in de darm. Bijvoorbeeld ook tryptofaan. Bekend is dat dit een voorloper is van skatol en dat is een belangrijke mede-veroorzaker van de berengeur. Van vaccineren tegen PIA is bekend dat dit ook het ontstaan van berengeur kan beperken.

Maar er is meer! Door de PIA-aantasting raakt de hele microbiota -samenleving van alle micro-organismen- in de darm verstoord. Voorkom je dat met een PIA-vaccinatie dan krijgen gunstige bacteriën meer kans. Zo'n gunstige bacterie is Clostridium butyricum. Die maakt zoals de naam al zegt boterzuur. Dat is een voedingsstof voor de darmcellen en remt salmonella.

Een tweede positief effect van een beter microbioom kan soms gezien worden bij staartbijten. Staartbijten is meestal het gevolg van het ontsporen van 1 of meerdere factoren op een bedrijf. Darmgezondheid (en microbioom) is 1 van die factoren. Inzet van een PIA vaccinatie wordt op een aantal vleesvarkensbedrijven in verband gebracht met vermindering van het aantal gevallen van staartbijten.

Bij vleesvarkens zien we meerdere gevolgen van een PIA infectie. De uitval stijgt doorgaans (jaarrond) met een half procent. Dat kost een varkenshouder zo'n 70 cent per afgeleverd varken. De groei daalt gemiddeld 30 gram per dag. Dat kost 92 cent per afgeleverd varken. De hogere mestproductie kost nog eens 23 cent per varken.

Maar de stijging van de voerconversie door PIA met 10 tot 15 punten bij de vleesvarkens kost het allermeeste. Bij een voerprijs van 25 euro per 100 kilo kost een 10 punten slechtere voerconversie 2,25 euro per afgeleverd varken. Op een bedrijf met 4.000 vleesvarkensplaatsen is dat jaarlijks 27.000 euro. Bij 30 euro per 100 kilo voer kost de slechtere voerconversie al 2,70 euro per varken en bij 40 euro per 100 kilo voer loopt dat op naar 3,60 euro per varken.

Laat jij onderzoeken of PIA ook bij jou een negatief effect heeft op de resultaten?